از مشارکت مردمی در نوسازی و بهسازی بافت قدیمی محله «بلاغی» قزوین تا گردشگری در این محله

اکوپل نیوز - مریم السادات موسوی، بافت تاریخی بخشی از یک شهر است که در آن ساختمان‌ها و آثار ارزشمند معماری و تاریخی وجود دارد.

محله بلاغی (پنبه ریسه) با پیشینه تاریخی دو هزار سال یکی از کهن‌ترین محلات شهر قزوین به شمار می‌رود که در شکل گیری شهر و فرهنگ آن نقش مهمی داشته است.

گردشگری نیز به عنوان یکی از مهمترین صنایع حال حاضر در جهان به شمار می‌آید که بعد از صنعت نفت و خودروسازی از لحاظ درآمدزایی در رتبه سوم قرار داشته و از حیث آلودگی به عنوان تنها صنعت بدون دود جهان به شمار می‌رود.

این صنعت، امروزه به عنوان یکی از مهمترین منابع درآمد در اقتصاد کشور‌ها تبدیل شده است، زیرا نه تنها از لحاظ اقتصادی بلکه به لحاظ آشنایی با فرهنگ‌ها مبارزه با بیکاری و مفاسد اجتماعی منجر به افزایش رفاه جامعه شده است.

شهر قزوین دارای محله‌هایی است که توانسته در مسیر دگرگونی شهر‌ها و تغییر و تحول دائمی، موجودیت خود را در پس قرن‌ها حفظ کند و به حیات خود ادامه دهد. نام قدیم محله بلاغی محله پنبه ریسه بوده که با پیشینه تاریخی هزار و ۲۰۰ سال یکی از کهن‌ترین محلات قزوین به شمار می‌رود و این محله نقش مهمی در شکل‌گیری شهر قزوین داشته است.

علاوه بر آثار تاریخی، محله بلاغی انسان‌های بزرگی را در خود پرورش داده که در شکل‌گیری شهر قزوین نقش مهمی داشته اند.

این محله از شرق دولتخانه صفوی آغاز و تا آرامگاه حمداالله مستوفی و بقعه متبرکه امامزاده آمنه خاتون ادامه دارد و نام آن در کتیبه گچ بری کوفی مسجد جامع عتیق قزوین نیز آمده است، همچنین به لحاظ بافت تاریخی و منظر اجتماعی غنی و واجد ارزش است.

در این مقاله به بررسی نقش مشارکت مردم در بهسازی و نوسازی بافت محله مذکور پرداخته شده است.

داده‌ها و اطلاعات توصیفی از طریق تکنیکهای پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده جمع آوری گردیده و در مرحله آخر، نتایج جمع بندی شده است.

لازم به ذکر است به منظور اطمینان از نتایج حاصل از مطالعه بر روی جامعه هدف و با توجه به عدم امکان مطالعه و بررسی کلیه خانوارها، اقدام به تعیین جامعه آماری و حجم نمونه گردیده است.

جامعه آماری در این تحقیق شامل تعداد ساکنین شهر قزوین معادل (۱۶۱۵۳۲) تعدا خانوار می‌باشد. در این مقاله جهت برآورد حجم نمونه از روش نمونه‌گیری کوکران استفاده شده و در نهایت ۱۳۵ خانوار به عنوان حجم نمونه و مبنای مطالعاتی در نظر گرفته شده است.

پاسخ نمونه آماری در ارتباط با همسایگان

وضعیت پاسخگویان درباره ارتباط با همسایگان چنین است، ۱۰ درصد آن‌ها پاسخ نموده اند که هیچ ارتباطی با همسایه خود ندارند، ۷۰ درصد آن‌ها روابطی در حد سلام و علیک، و ۱۵ درصد روابط دوستانه و تنها ۵ درصد رفت و آمد خانوادگی با همسایگان داشته‌اند که این امر بیانگر میزان ارتباط مطلوب اهالی محله با یکدیگر است.

پاسخ نمونه آماری در مورد هویت محله‌ای

در ارتباط با احساس هویت محله‌ای سؤالاتی در مورد مناسب بودن محل زندگی، میزان رضایت از زندگی، افتخار به زندگی در محل سکونت پرسیده شد که نتایج کلی نشان داد که بیش از ۷۰ درصد پاسخگویان احساس هویت محله‌ای متوسط رو به بالا را عنوان نموده اند که در نتیجه نشانگر مدت اقامت زیاد، ویژگی تاریخی و هویت محلی و دلبستگی و تعلق خاطر ساکنین به این محل می‌باشد.

پاسخ نمونه آماری در مورد بازدید گردشگر از آثار باستانی و امامزاده‌های محله بلاغی

پاسخگویان در مورد بازید گردشگر از محله ۳۵ درصد زیاد و ۳۰ درصد متوسط را اعلام کردند که این موضوع نیزنشان دهنده بازید گردشگر از محله است.

پاسخ نمونه آماری در مورد نوع مشارکت در طرح‌های بهسازی و نوسازی شهری

پاسخگویان درباره نوع مشارکت در طرح بهسازی محله به ترتیب مشارکت اجرایی، مشارکت فکری، مشارکت فیزیکی و در نهایت مشارکت مالی را عنوان نموده‌اند.

پاسخ نمونه آماری در مورد فروش و یا تعویض خود با شهرداری

اکثر ساکنین با پاسخ به سؤالاتی نظیر فروش ملک خود به شهرداری، و یا تعویض ملک به شهرداری مخالفت کردند و این به معنای تعلق خاطر ساکنین به محله و عدم اعتماد و عدم مشارکت به شهرداری است.

در نهایت نتایج کلی این پژوهش بدین شرح می‌باشد که ساکنین محله بلاغی از وضعیت فعلی خود راضی هستند همچنین با طرح بهسازی و نوسازی محله موافق هستند و در زمینه ایستادگی با طرح‌های تخریب خانه‌های قدیمی مشارکت ویژه‌ای دارند به صورت کلی‌تر شهروندان حاضر به مشارکت با شهرداری نیستند و تنها در صورت ارائه راهکار‌ها با شهرداری همکاری میکنند، این موضوع ریشه در این مسئله دارد که ساکنین محله نسبت به مسئولین شهری اعتماد ندارد به طوری که راضی به تعویض ملک خود با ملک در منطقه دیگری بهتر از محله خودشان نیستند.

پیشنهاد‌ها

برنامه ریزی اصولی و دقیق برای حفظ ساکنینی که از محل زندگی خود راضی هستند.

اعتماد سازی در مردم نسبت به مسئولین و آگاه سازی مردم نسبت به انتظارات بیش از حد آن‌ها نسبت به توان دستگاه‌های اجرایی.

رونق کارگاههای سنتی در محله.

به کارگیری نیروی فعال در این محله و اشتغالزایی.

*مدرس دانشگاه و دانشجوی دکتری اقتصاد