چرا عربستان سعودی ستاره‌های فوتبال اروپا را می‌خرد؟

کریستیانو رونالدو، کریم بنزما و انگولو کانته به لیگ حرفه‌ای عربستان پیوسته‌اند؛ بازیکنان مشهوری که در آستانه پایان دوران حرفه‌ای‌شان هستند. حتی قبل از انتقال به آمریکا، گمانه‌زنی‌هایی هم در مورد انتقال لیونل مسی به عربستان می‌شد.

به گزارش اکوپل نیوز به نقل از بی بی سی، اما فقط بازیکنانی که در پایان دوران حرفه‌ای هستند به لیگ عربستان نرفته‌اند.

روبن نویس، هافبک ۲۶ ساله تیم ملی پرتغال، که صحبت از پیوستنش به بارسلونا بود، به الهلال رفت، بزرگترین فروش تاریخ باشگاه ولورهمتون. ادواردو مندی دروازه بان ۳۱ چلسی در آستانه پیوستن به الاهلی است و گفته می‌شود الهلال در پی جذب برناردو سیلوا هافبک پرتغالی منچستر سیتی هم هست. دیگر از بازیکنان در اوج هم مورد توجه قرار گرفته‌اند مثل کالیدو کولیبالی و حکیم زیاش از چلسی و توماس پارتی از آرسنال.

این نشانه جاه‌طلبی لیگ عربستان برای قرار گرفتن در بین پنج لیگ برتر جهان است که سبب بحث‌هایی شده درباره این نقل‌وانتقالات و تاثیرشان بر لیگ‌های اروپا.

گری نویل از کسانی است که فعالیت عربستان در بازار نقل و انتقالات را زیر سوال برده‌اند. او از مسئولان لیگ برتر انگلیس خواسته تا زمانی که از سلامت این نقل و انتقالات مطمئن نشده‌اند، جلوی آن‌ها را بگیرند.

در ماه ژوئن، صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی که مالک باشگاه نیوکاسل یونایتد است، تأیید کرد سهام عمده چهار باشگاه برتر این کشور از جمله النصر را، که در ماه دسامبر رونالدو را به خدمت گرفت، در اختیار گرفته است.

اینکه آیا آن‌ها سهام چلسی را هم از طریق شرکت سهامی خاص کلیرلیک کپیتال در اختیار دارند یا خیر مشخص نیست. اما منابع نزدیک به باشگاه چلسی هرگونه دخالت مستقیم این صندوق را در امور این باشگاه را رد کرده‌اند.

نویل به بخش ورزش بی‌بی‌سی گفت: «لیگ برتر باید فوراً انتقال بازیکنان به عربستان سعودی را متوقف کند تا مطمئن شود سلامت لیگ برتر آسیب نمی‌بیند. مناسب بودن این نقل و انتقالات نیز باید بررسی شود.»

«اگر انتقال بازیکنان به عربستان با این روند ادامه پیدا کند، بدیهی است که عده آن‌ها افزایش خواهد یافت. معتقدم همین الان این انتقالات باید متوقف شوند تا وضعیت مالکیت چلسی و همچنین مسائل مالی پشت این نقل و انتقالات کامل بررسی شوند.»
پول و بازی جوانمردانه مالی

سرمایه‌گذاری عربستان سعودی در فوتبال در حالی رو به افزایش است که بعضی از باشگاه‌های انگلیسی برای تنظیم دخل و خرج خود با چالش روبرو هستند.

چلسی و ولورهمتون در فصل نقل و انتقالات فعلی باید تصمیم‌های دشواری بگیرند تا هم در محدوده قانون لیگ برتر بمانند که ضرر باشگاه در طول سه سال نباید بیش از ۱۰۵ میلیون پوند شود و هم قوانین بازی عادلانه مالی فیفا یا «فیرپلی» را رعایت کنند.

چلسی در فصل گذشته بیش از چهارصد میلیون پوند در نقل و انتقالات هزینه کرد. ولورهمتون پارسال چهل و شش میلیون پوند ضرر کرد و سرمربی آن، خولن لوپتگی، گفته که باشگاه باید مشکلات «فیرپلی مالی» خود را حل کند تا بتواند در لیگ برتر رقابت کند.

ولورهمتون فکر می‌کرد نویس تابستان امسال به بارسلونا خواهد پیوست. با این حال، این هافبک ۲۶ ساله، که در جام جهانی گذشته برای پرتغال بازی کرد، با پیشنهاد بسیار بالای الهلال به ارزش ۴۷ میلیون پوند، به این تیم پیوست؛ مبلغی که بسیار بالاتر از پیش‌بینی‌ها بود.

در چلسی منابع نزدیک به باشگاه تأکید دارند که صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان هیچ کنترل مالی در این باشگاه ندارد. البته آن‌ها هرگز منکر سهم این صندوق در شرکت کلیرلیک نشده‌اند، اما اشاره کرده‌اند که این شرکت سهامی خاص آمریکایی دارای چهارصد سرمایه‌گذار مختلف از سراسر جهان است و هیچکدام از آن‌ها مجاز به داشتن بیش از پنج درصد از سهام نیستند.

از نظر نهاد حاکم بر فوتبال اروپا، یوفا، مالکیت همزمان شخص حقوقی و حقیقی بر چند باشگاه ممنوع است. یوفا فعلا از اظهار نظر در خصوص بازی جوانمردانه مالی در عربستان و نقل و انتقال بازیکنان از اروپا به این کشور خودداری کرده است.

برای مثال، لیگ برتر انگلیس نظامی برای ارزیابی منصفانه بودن معاملات، چه تجاری و چه نقل و انتقالات، دارد تا مطابق ارزش واقعی بازار باشند. سامانه تطبیق نقل و انتقالات فیفا هم مشابه این کار را انجام می‌دهد.

هدف نهایی، اطمینان از رعایت قوانین است. هدفی که با توجه به نوسان‌های بازار و تغییر ارزش بازیکنان کار آسانی نیست و باید دید که لیگ حرفه‌ای عربستان تا چه اندازه می‌تواند بر بازار تأثیر بگذارد.

سابقه لیگ عربستان

عربستان سعودی همیشه علاقه زیادی به فوتبال و یک لیگ سطح بالا داشته است.

تیم ملی این کشور توانسته در شش دوره از هشت دوره اخیر جام جهانی حضور داشته باشد. آن‌ها همچنین سه بار قهرمان جام ملت‌های آسیا شده‌اند و از این لحاظ، تنها ژاپن بیشتر از آن‌ها قهرمان شده است.

در جام جهانی قطر در سال گذشته، تمامی ۲۶ بازیکن تیم ملی عربستان در لیگ داخلی این کشور بازی می‌کردند. در میان تیم‌های باشگاهی نیز هیچ تیمی بیش از الهلال با چهار عنوان قهرمانی، نتوانسته فاتح لیگ قهرمانان آسیا شود.

در سال‌های اخیر، عربستان با میزبانی مسابقات فرمول یک و مسابقات بوکس قهرمانی جهان و همچنین راه‌اندازی تورنمنت گلف، حضور فعالی در عرصه‌های ورزشی داشته است.

خرید بحث‌برانگیز باشگاه نیوکاسل، نشانه دیگری از علاقه وافر عربستان به استفاده از ورزش برای ارائه تصویری بهتر از خود به مخاطبان جهانی است. آن‌ها همچنین پیشنهاد برگزاری مشترک جام جهانی ۲۰۳۰ با مصر و یونان را نیز داده بودند، اما در روز‌های اخیر انصراف دادند.

سایمون چادویک استاد ورزش و اقتصاد ژئوپلیتیک در مدرسه بازرگانی اسکما در پاریس می‌گوید: «عربستان سعودی خود را در مرکز نظم نوین جهانی می‌بیند و سرمایه‌گذاری در ورزش را کمک بزرگی برای موقعیت خود می‌داند.»

بهبود کیفی لیگ عربستان با کمک نام‌های مطرح نیز بخشی از این برنامه است.

هلدر کاستا، مهاجم سابق لیدز و ولوز، اور بانه‌گا بازیکن سابق آرژانتین و اودیون ایگالو مهاجم سابق واتفورد و منچستریونایتد، همگی در فصل گذشته به این لیگ پیوستند. فصلی که تیم الاتحاد با نونو اسپریتو سرمربی سابق ولوز و تاتنهام قهرمان شد.

آیا یک سوپر لیگ چین دیگر در راه است؟

برای فعالیت یک لیگ فوتبال در بازار نقل و انتقالات جهانی، تداوم و ثبات مالی یک سوال بزرگ است.

سوپرلیگ چین برای مدت کوتاهی جلب توجه کرد و مبالغ هنگفتی برای جذب بازیکنان مطرحی مانند کارلوس توس، مهاجم سابق منچستریونایتد و سیتی، پرداخت شد. اما این هزینه‌های سنگین دوام چندانی نداشت.

اما مسئولان لیگ حرفه‌ای عربستان معتقدند که این لیگ بر پایه‌های محکم‌تری ساخته شده است.

یک مقام ارشد لیگ عربستان به بی‌بی‌سی گفت: «لیگ ما به خوبی تثبیت شده و از دهه ۱۹۷۰ تا به امروز تداوم داشته است، هواداران باشگاه‌ها واقعی هستند و به فوتبال اهمیت می‌دهند.»

«زمانی که این اتفاق در چین رخ داد، پول دولت در کار نبود بلکه بیشتر سرمایه‌گذاران خصوصی بودند که تشویق به سرمایه‌گذاری می‌شدند و پس از مدتی هم متوقف شد. اما در عربستان تامین بودجه مطمئن‌تر و بخشی از یک برنامه بلندمدت است. باشگاه‌ها کاملا جا افتاده‌اند و فوتبال در سراسر این کشور تا حد زیادی ورزش شماره یک است.»

«اگرچه لیگ عربستان تعداد بازیکنان خارجی زیادی دارد، اما پوشش تلویزیونی دنبال ستارگان بزرگ است. به محض ورود رونالدو، این لیگ فوراً مورد توجه قرار گرفت و بیشتر شبکه‌های بزرگ تلویزیونی شروع به پخش بازی‌های آن کردند.»

«اعلام این که ۷۵ درصد سهام چهار باشگاه برتر عربستان در اختیار صندوق سرمایه‌گذاری عمومی خواهد بود و نه دولت، سرمایه‌گذاری در این لیگ را به یک تجارت مناسب تبدیل می‌کند.»

«این فقط در مورد جذب بازیکنان برتر نیست، بلکه در مورد تغییرات اقتصادی بزرگ در فوتبال و جذب بیشتر بخش خصوصی و توسعه باشگاه‌ها و شرکت‌ها و برندهاست.»

«انتقال رونالدو ثابت کرد که این اتفاق می‌تواند رخ دهد. اینکه بگوییم ما بهترین بازیکنان جهان را به خدمت می‌گیریم یک حرف است، اما اینکه فردی با موقعیت رونالدو واقعاً بیاید در ریاض زندگی و هر هفته بازی کند، یک شگفتی بزرگ بود و به مردم نشان دادیم که می‌توانیم دیگران را نیز راغب به آمدن کنیم.»

آیا اروپا نگران خروج استعداد‌ها است؟

برای فوتبال اروپا، توسعه و پیشرفت لیگ برتر عربستان چالش است.

از دست دادن بازیکنان کلیدی تجربه جدیدی نیست، چین و لیگ فوتبال آمریکا نیز در گذشته ستاره‌ها را وسوسه کرده‌اند. با این حال، رفتن بازیکنانی مانند نویس که در اوج دوران حرفه‌ای خود هستند، نگران‌کننده است.

باشگاه‌های اروپایی چگونه می‌توانند با دستمزد‌های چشمگیر پیشنهادی رقابت کنند؟

حتی در بیست باشگاه ثروتمند دنیا (که ۱۱ تا از لیگ برتر انگلیس هستند) سرمایه بی‌حد نیست و مقررات و قوانین مالی باید رعایت شوند. اگر باشگاه‌های اروپایی بخواهند در درازمدت رقابت کنند، بر بزرگترین منبع مخارج‌شان یعنی دستمزد بازیکنان اثر خواهد گذاشت.

لیگ قهرمانان اروپا چطور؟ اگر برتری این رقابت‌های باشگاهی به دلیل غیبت نام‌های بزرگ فوتبال جهان تضعیف شود، آیا می‌توان به باشگاه‌های خارج از اروپا پیشنهاد حضور در این مسابقات را داد؟

الکساندر چفرین، رئیس یوفا، موضوع را اینطور نمی‌بیند. او به شبکه ان‌او‌اس هلند گفت: «این بیشتر یک اشتباه برای فوتبال عربستان سعودی است. آن‌ها باید روی آکادمی‌ها سرمایه‌گذاری کنند، مربیان خود را آموزش و بازیکنان خود را پرورش دهند.»

«خرید بازیکنانی که تقریباً در پایان دوران حرفه‌ای خود هستند، باعث رشد و توسعه فوتبال نمی‌شود. اشتباه مشابهی که چین هم مرتکب شد و بازیکنانی را جذب کرد که در پایان دوران حرفه‌ای خود بودند.»

«مسئله فقط پول نیست. بازیکنان دوست دارند در مسابقات برتر پیروز شوند و رقابت‌های برتر همچنان در اروپا است.»