سفر‌های گران قیمت فضا چه تاثیری بر محیط زیست می‌گذارند؟

در ماهی که گذشته جف بزوس، بنیانگذار آمازون و ثروتمندترین فرد جهان، با یک فضاپیمای تجاری محصول شرکت «بلو اوریجین» به لبه فضا پرواز کرد. ۹ روز پیش از او ریچارد برانسون، میلیاردر بریتانیایی، با فضاپیمای شرکت خود «ویرجین‌گلکتیک» به سفری مشابه رفت.

به گزارش اکوپل نیوز به نقل از یورونیوز، با موفقیت‌آمیز بودن این پرواز‌ها که مقدمه‌ای بر تجاری شدن سفر به فضا هستند، انتظار می‌رود در سال‌های آینده صنعت «گردشگری فضایی» رونق گسترده‌ای بگیرد.

با این حال کارشناسان محیط زیست نسبت به تبعات فراگیر شدن اینگونه سفر‌های فضایی هشدار داده و می‌گویند این فضاپیما‌ها مقدار زیادی گرما، دی‌اکسید کربن و سایر آلاینده‌های جوی را در هوا منتشر می‌کنند که می‌تواند به جو آسیب بزند.

به گفته آنان هرچند در حال حاضر ممکن است چنین مشکلی به چشم نیاید، اما با همه‌گیر شدن این سفر‌ها دو عامل ظرفیت محدود مسافر و آلایندگی شدید فضاپیما‌ها (که ناشی از انتشار گاز‌های گلخانه‌ای است) می‌تواند وضع گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی را که همین حالا هم در شرایط بحرانی قرار دارد، بدتر کند.

در مورد تولید گاز‌های گلخانه‌ای توسط این فضاپیما‌ها تا کنون اطلاعات کمی منتشر شده است، امری که تعیین تاثیر کلی پرتاب فضاپیما‌ها بر جو را دشوار می‌سازد.

الوئیز ماریس، استادیار جغرافیای طبیعی در دانشگاه کالج لندن، می‌گوید ساختار موشک‌های مورد استفاده در پرتاب فضاپیما‌های بلو اوریجین، فالکون اسپیس‌ایکس و ویرجین گلکتیک متفاوت هستند، اما پروسه اشتعال و سوختن آن‌ها تقریبا یکسان بوده و باعث تولید گاز‌های گلخانه‌ای، بخار آب و گرما می‌شوند.

به گفته وی در حالی که در حمل‌و‌نقل‌های تجاری معمولی هوایی ۱ تا ۳ تن دی اکسید کربن برای هر مسافر تولید می‌شود، یک فضاپیما حامل چهار مسافر یا بیشتر ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن دی اکسید کربن تولید می‌کند.

سفینه‌های فضایی در مقایسه با هواپیما‌های تجاری استاندارد، ظرفیت مسافر بسیار محدودی دارند و در نتیجه افزایش مسافران به معنای افزایش پرواز‌ها خواهد بود و از هم اکنون شرکت‌هایی مانند ویرجین گلکتیک می‌گویند قصد دارند سالانه تا ۴۰۰ پرواز فضایی به علاقه‌مندان ارائه دهند.

کارشناسان می‌گویند بالا رفتن حجم دی‌اکسید کربن در جو می‌تواند مشکلات سلامتی نظیر سردرد، سرگیجه، تنگی نفس، خستگی، خفگی و حتی تشنج را برای انسان ایجاد کند.

در همین حال دی‌اکسید نیتروژن، حاصل از احتراق سوخت موشک‌ها، نیز می‌تواند توانایی تنفسی افراد را مختل کرده و آسیب‌پذیری آن‌ها را در برابر عفونت‌های تنفسی و آسم افزایش دهد.

تخریب لایه اوزون نیز یکی دیگر از تاثیرات جوی فضاپیماهاست که فعالان محیط زیست درباره آن هشدار داده‌اند.

واکنش‌های شیمیایی حاصل از احتراق سوخت موشک‌ها ذراتی را به درون لایه استراتوسفر جو، که وظیفه انعکاس نور مضر فرابنفش خورشید را دارد، وارد می‌کند که باعث به وجود آمدن تاثیرات مضر زیست‌محیطی می‌شود.

در واقع در این لایه اکسید‌های نیتروژن حاصل از سوخت موشک و مواد شیمیایی تولید شده از تجزیه بخار آب ازن را به اکسیژن تبدیل کرده و از بین می‌برند.

پژوهشگران مارتین راسی و جیمز ودا در مقاله‌ای علمی در سال ۲۰۱۸ گفته‌اند که این تغییر حرارتی باعث تخریب لایه اوزون می‌شود.

در این میان حتی انتشار بخار آب هم بی‌تاثیر نیست. دانشمندان گفته‌اند پخش بخار آب می‌تواند به ویژه روی ماسوسفر و یونوسفر، دو لایه بسیار فوقانی جو، تاثیر منفی بگذارد.

حامیان سفر‌های فضایی با این حال می‌گویند پیشرفت فناوری در سال‌های پیش رو در حوزه صنعت موشکی و استفاده از روش‌های جدید‌تر سازگار با محیط زیست می‌تواند دغدغه‌های مربوط به تغییرات اقلیمی را مرتفع کند.