ماموریت‌های ناتو در دوره بایدن؛ دشمن‌تراشی برای حفظ قدرت

نشست سران کشور‌های عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) روز دوشنبه در بروکسل آغاز شد و جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا، نخستین حضور خود را در این جایگاه تجربه می‌کرد.

اگرچه دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا کوشیده بود تا با فشار بر متحدان و اعضای این پیمان، حق عضویت و سهم هر کشور را افزایش دهد و مجبور به پرداخت آن شوند، اما ماموریت‌های آن با وجود اختلاف عمیق در روابط دو جانبه، دچار تزلزل شده بود.

حال چهل و ششمین رئیس جمهوری آمریکا که در سمت‌های معاون رئیس جمهوری و سناتور آمریکا به ویژه عضویت در کمیته روابط خارجی سنا تجربه دارد، تعریف دیگری از ماموریت ناتو ارائه داد که مهم‌ترین آنها، روسیه، چین، امنیت سایبری و تغییرات اقلیمی بود.

این مساله زمانی روشن‌تر می‌شود که بایدن در نشست خبری روز دوشنبه دستاورد‌های این نشست را اینگونه تشریح کرد: من با متحدانمان این مطلب را به اشتراک گذاشتم که می‌خواهم به رئیس جمهوری پوتین بگویم که من به دنبال درگیری با روسیه نیستم، اما اگر روسیه به فعالیت‌های مضر خود ادامه دهد، ما پاسخ خواهیم داد و ما در دفاع از پیمان آتلانتیک یا ایستادن برای ارزش‌های دموکراتیک، شکست نخواهیم خورد.

رئیس جمهوری آمریکا که اوکراین را محور مناسبی برای حفظ تنش با روسیه می‌بیند، افزود: به عنوان اتحاد، ما همچنین حمایت مداوم‌مان را برای حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین تاکید کردیم. ما برای ادامه رایزنی نزدیک درباره بازدارندگی اتمی، کنترل تسلیحات و ثبات استراتژیک موافقت کردیم.

از دیگر موضوعاتی که در این نشست بحث شد، طرح عقب‌نشینی از افغانستان است که به گفته مقامات آمریکا از یکم ماه مه آغاز شد و قرار است تا ۱۱ سپتامبر مصادف با سالروز حمله عناصر القاعده به ساختمان تجارت جهانی در نیویورک، پایان یابد.

اگرچه تاکنون اقداماتی انجام شده است، اما فضای بی اعتمادی و اطمینان نداشتن از اینکه فرجام توافق آشتی ملی در افغانستان چه خواهد شد، خروج نیرو‌های آمریکایی را در هاله‌ای از ابهام فروبرده است و البته به خوبی نشان داد که سربازان آمریکایی با وجود حضور ۲۰ ساله خود در افغانستان و صرف هزینه‌های گزاف، از آنچه که مبارزه با تروریسم می‌نامیدند، طرفی نبستند و در یک ماموریت کاملا شکست خورده، این کشور را ترک می‌کنند.

با این حال، بایدن معتقد است "همچنین یک اجماع قوی در میان سران درباره افغانستان وجود داشت. نیروهایمان به خانه بازمی‌گردند، اما ما موافقت کردیم که تعهدات دیپلماتیک، اقتصادی و انسان‌دوستانه خود را به مردم افغانستان و حمایت برای نیرو‌های امنیتی و دفاع ملی افغانستان ادامه دهیم".

مشخص نیست ناتو برای حمایت از نیرو‌های امنیتی و دفاع ملی افغانستان چه اقدامی خواهد کرد و این اقدام چگونه خواهد بود به ویژه اگر حضور نظامی در آن کشور نداشته باشند و آیا، ناتو و آمریکا به دنبال ایجاد پایگاه نظامی دیگری در نزدیکی افغانستان هستند یا خیر.

رئیس جمهوری آمریکا با توجه دادن به فعالیت تروریسم در خاورمیانه و آفریقا افزود: همچنین از به رسمیت شناخته شدن ضد تروریسم توسط متحدان و شرکایمان که باید برای اطمینان یافتن از اینکه افغانستان بار دیگر هرگز مامنی برای حمله به کشورهایمان نخواهد شد، استقبال کردم.

بایدن ادامه داد: عمیقا خرسندم که به عنوان یک اتحاد، ما یک طرح دراز مدت را برای اطمینان یابی از اینکه ناتو می‌تواند با چالش‌هایی که امروز و آینده و نه دیروز با آن مواجه هستیم برخورد کند، تصویب و با منابع برنامه ناتو ۲۰۳۰ موافقت کردیم.

وی در ادامه اظهارات خود به موضوع تقابل با چین پرداخت و اضافه کرد: آخرین باری که ناتو یک طرح استراتژیک را تدوین کرد، به ۲۰۱۰ باز می‌گردد وقتی که روسیه یک شریک دانسته شد و چین حتی در نظر گرفته نشد. ما درباره چالش‌های دراز مدت نظام‌مند که فعالیت‌های چین امروزه به امنیت جمعی ما ساطع می‌کند، گفتگو کردیم.

رئیس جمهوری آمریکا در این باره مساله تجهیزات ارتباطی و شبکه انرژی را مد نظر قرار داد و گفت: ما برای انجام اقدامات بیشتر به منظور بهبود سریع ساختار‌های حیاتی خود در سراسر جهان همچون ارائه‌دهندگان قابل اعتماد ارتباطاتی، زنجیره عرضه و شبکه‌های انرژی موافقت کردیم. ما برای برجسته کردن همکاری شرکای دموکراتیکمان در ایندو-پاسفیک به منظور مواجهه با چالش‌های موجود آنجا موافقت کردیم.

بایدن که این روز‌ها کشورش با بحران حملات سایبری و باج‌خواهانه مواجه است و در برخی موارد، شبکه تامین سوخت را از کار انداخته و موجب افزایش قیمت بنزین و همچنین اختلال در زندگی چندین ایالت شده است، تعریف دیگری از چالش امنیتی امروزی ارائه داد و گفت: ما همچنین یک سیاست دفاع سایبری جدید را – نخستین بار در هفت سال گذشته - برای بهبود توانایی جمعی در دفاع در برابر تهدید‌های عاملان دولتی و غیر دولتی علیه شبکه‌ها و زیرساخت‌های حیاتی خود، تأیید کردیم.

وی افزود: ما یک برنامه عملیاتی را برای امنیت آب و هوا که چندین سال پیش مردم فکر می‌کردند ما هرگز چنین کاری نمی‌کنیم، برای کاهش انتشار از تاسیسات ناتو و سازگاری با خطر امنیتی تغییرات آب و هوایی تصویب کردیم.

رئیس جمهوری آمریکا ادامه داد: سرانجام ما توافق کردیم که مهم‌ترین مأموریت‌های مشترک ما تجدید و تقویت مقاومت دموکراسی‌های ما است. ما باید به جهانیان و مردم خود ثابت کنیم که دموکراسی هنوز هم می‌تواند در برابر چالش‌های زمان و نیاز‌های مردم ما پیروز شود.

بایدن در شرایطی از دموکراسی آمریکایی دفاع می‌کند که این کشور بیش از یکسال است که شاهد موج اعتراض تمام ناشدنی تبعیض‌نژادی ساختاری و کشتار جمعی با سلاح‌های گرم است و مدعیان آن‌ها هنوز نتوانسته‌اند علاجی برای آن در نظر بگیرند.

تفوق نژادپرستی سفید و همچنین صنایع نظامی بر ساختار‌های تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی، مانع از حداقل اقدام‌های لازم برای جلوگیری از کشتار روزانه مردم آمریکا با سلاح‌هایی شده است که تنها منافع آن به جیب سازندگان آن می‌رود.

با این حال؛ رئیس جمهوری آمریکا از مبارزه با فساد سخن گفت و افزود: ما باید فسادی را از بین ببریم که قدرت ما را از بین می‌برد. از کسانی که برای منافع سیاسی نفرت و تفرقه ایجاد می‌کنند همچون پوپولیسم جعلی مقابله کنیم، در تقویت نهاد‌هایی که زیربنای ارزش‌های دموکراتیک عزیز ما هستند و از آن‌ها محافظت می‌کنند، و همچنین محافظت از مطبوعات آزاد و دادگستری‌های مستقل سرمایه‌گذاری کنیم.

بایدن مدعی شد: به این ترتیب من ثابت خواهم کرد که دموکراسی و اتحاد ما هنوز هم می‌تواند در برابر چالش‌های زمان ما پیروز شود و نیاز‌های مردم ما را برآورده می‌سازد.

اگرچه بایدن تلاش دارد تا نشان دهد جایگاه آمریکا برای آنچه رهبری جهان می‌خواند در حال تقویت شدن است، اما اختلافاتی همچون خرید سامانه‌های پدافندی از روسیه توسط ترکیه، همکاری آلمان با روسیه در خط لوله انرژی نورداستریم ۲ و مانند آن باقی است و مشخص نیست دولت بایدن با این دشمن تراشی‌ها می‌تواند به اهداف رقابتی با دو قدرت دیگر جهانی دست یابد یا خیر.