خیز ترکیه برای تصاحب بازار گل رز ایران

به گزارش اکوپل نیوز به نقل از فارس، زمین غنچه‌ها را در اشتیاق شکفتن بی‌تاب کرده و زمان دقیقه‌ها و ثانیه‌ها را برای گلچین‌هایی که با تندرستی و در سکوت، گل‌های خندان را از سرشاخه‌ها گردن می‌زنند، کوتاه و کوتاه‌تر می‌کند.

کارگران گلچین چشمی به مشرق دارند و آفتاب که حالا از خوابگاه سرخ و نارنجی خویش برخاسته و رو به بلندای آسمان قد می‌کشد و چشمی به دست‌ها که به سرعت قیچی تیز و خوشدست را به سمت گل‌هایی راهی می‌کنند که خیلی وقت نیست می‌خندند.

عطر گل‌ها که در هوا می‌پیچد جنب‌وجوش در گلزار‌های شروع می‌شود.

بوی دل‌انگیزی به مشام می‌رسد و فضا را عطرآگین کرده‌اند.

شدت اشعه‌های خورشید تندتر می‌شود و عقربه‌های ساعت از نسیم صبحگاهی گذشته و حوالی ظهر را نشان می‌دهد و این یعنی پایان کار.

گلی که بعد از ساعت ۱۰ چیده شود دیگر گل صبحگاهی نیست.

گلبرگ‌ها و پرچم گل‌ها که با تابش خورشید گرم شوند عطر گل هم می‌پرد، مزارع گل سرخ مملو از گل‌های خوش‌بو است و رنگ قرمز گل‌های رُز بر دیگر رنگ‌ها مستولی شده است.

رُز؛ گلی سرشار از افسانه و تاریخ

براساس شواهد و اسناد موجود، پیشینه گل رُز به ایران می‌رسد و تا ٣٥٠ سال پیش از این گل رز در هیچ اقلیم دیگری به جز خاک ایران رویش نداشته است.

در دوره صفوی این گل به همراه ادوات گلاب‌گیری به عثمانی (ترکیه فعلی) و سپس سوریه و بلغارستان منتقل شده، اما دیری نگذشت که رز ایرانی درآمد کلانی برای کشور‌های میزبان خود ایجاد کرده و در کشور ما به یک صنعت منسوخ و قدیمی یعنی گلاب‌گیری سنتی خلاصه شد.

گل رُز که به گل سرخ نیز معروف است بیشتر از ١٥٠ گونه دارد که براساس نژاد در ٧ دسته طبقه‌بندی می‌شود.

در طول تاریخ گل سرخ یا همان گل رز محبوب‌ترین گل نزد بشر بوده و در بین مردم ملل مختلف میراثی از افسانه و تاریخ را به همراه دارد.

در حال حاضر گل رز یکی از پرطرفدارترین گل‌های جهان است و از لحاظ میزان تولید در صدر قرار دارد. کشور‌های ایالات متحده آمریکا، انگلیس، هلند، کنیا، کلمبیا، اکوادر، آفریفای‌جنوبی و هندوستان به عنوان پرچمداران تولید گل رُز در دنیا هستند.

رتبه ۱۷ تولید و رتبه ۹۰ صادرات

ایران به دلیل دارا بودن اقلیم ۴ فصل یکی از ۲۰ تولیدکننده بزرگ گل و گیاه در جهان به شمار می‌آید.

در بین گل‌های زینتی گل رُز به‌عنوان ملکه گل‌ها از عهد باستان مورد توجه بشر بوده است.

در آن موقع استفاده‌های دارویی این گل بیشتر مورد توجه بوده، ولی به تدریج کشت و کار آن در باغ‌ها گسترش یافته است.

علاقه و اشتیاق انسان به داشتن گل رُز در همه فصول سال باعث شد تا تولید آن در گلخانه انجام گیرد و هم‎اکنون گل رز یکی از محبوب‌ترین گل‌های جهان و از لحاظ میزان تولید در صدر قرار گرفته است.

وضعیت بحرانی منابع آبی در کشور به‌ویژه استان کویری خراسان‌ جنوبی واقعیتی انکارناپذیر است.

مسئله‌ای که باید آن را جدی گرفت و برای مقابله با آن با بهره‌گیری از روش‌های نوین کشت و آبیاری از آب موجود بهترین بهره را برد.

بنا بر بررسی‌های انجام شده کشور ایران از حیث حجم، تناژ و تولید گل‌های زینتی در رتبه ۱۷ جهان قرار دارد، اما در حوزه صادرات جایگاه ۸۰ تا ۹۰ دنیا را به خود اختصاص داده که این تفاوت در میزان تولید و ضریب صادرات به روشنی مؤید عمق فرصت‌سوزی‌هایی است که در این بخش شاهد هستیم.

ارزآوری ۱۰۰ شاخه گل رُز معادل یک بشکه نفت

یکی از تولیدکنندگان گل و گیاه در خراسان‌ جنوبی، گفت: کشور ایران و استان خراسان‌جنوبی پتانسیل مناسبی برای تولید گل و گیاه دارد و علاوه بر اشتغال‌زایی که در منطقه ایجاد می‌کند در تولید ثروت ملی و ارزآوری به دلیل صادرات نقش مهمی دارد.

وی سرانه مصرف گل در ایران را معادل یک دهم سرانه ۱۵۰ شاخه‌ای گل در دنیا ذکر کرد و بیان داشت: گل یک کالای لوکس محسوب می‌شود و سرانه مصرف آن در ایران ۱۵ شاخه است که همین تعداد محدود نیز برای استفاده در مراسمات استفاده می‌شود.

این تولیدکننده گل و گیاه با تأکید بر اینکه صادرات هر ۱۰۰ شاخه گل رُز معادل یک بشکه نفت ارزآوری دارد، عنوان کرد: متأسفانه ضایعات کنونی گل در ایران را به دلیل نبود بازار‌های صادراتی مناسب بیش از ۶۰ درصد است و این در حالی است که در کشور‌های اروپایی از جمله هلند ضایعات گل به صفر رسیده است.

پای لنگ صادرات

وی عمده دلیل این امر را مصرف داخلی و به تبع آن صادرات ذکر کرد و افزود: با وجود اینکه گل‌های تولیدی کشور با کشوری همچون هلند در رقابت است، اما کاهش صادرات توازن تولید و فروش را بر هم زده و در حال حاضر کشور ترکیه از این موضوع استفاده کرده و خلأ صادرات ایران را برای کشور‌های عربی پرکرده است.

این تولیدکننده گل و گیاه ترکیه را رقیب اصلی کشور ایران دانست و تصریح کرد: تولیدکنندگان گل و گیاه چشم به حمایت دولتمردان دوختند تا شاید باری دیگر صادرات گل به سایر کشور‌ها رونق بگیرد چراکه با توجه به پیشرفت ترکیه در این زمینه اگر شرایط گل و گیاه ایران به این شکل پیش رود جایگاهمان در صادرات گل و گیاه در دنیا تضعیف خواهد شد.

چند سالی است که شاهد توسعه و رونق گلخانه‌ها در مناطق مختلف کشور به‌ویژه استان خراسان‌جنوبی هستیم.

افزایش تولید در واحد سطح، تولید بیش از یک محصول در سال، صرفه‌ جویی در مصرف آب، استفاده از اراضی غیرقابل کشت با سیستم هیدرو پونیک، عدم وابستگی تولید به شرایط محیطی و تولید محصول در تمام فصول سال با توجه به امکان کنترل عوامل محیطی و تنظیم شرایط مورد نیاز گیاه را می‌توان از جمله مزایای کشت گلخانه‌ای برشمرد.

تولید یک میلیون شاخه گل در استان

«غلامرضا قوسی» رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌ جنوبی گفت: با توجه به خشکسالی‌های متوالی، لزوم تغییر الگوی کشت به جهت تغییر اقلیم به سمت گیاهان کم‌آب‌خواه و افزایش تولید از مقدار معین آب مصرفی و تمایل کشاورزان به جهت تکنولوژی جدید، تولید گل در گلخانه مورد توجه قرار گرفته است.

وی تعداد گلخانه‌های زیرکشت گل رُز و گل و گیاهان زینتی گلدانی و آپارتمانی را ۳۳ واحد اعلام کرد و گفت: ۴.۲۶ هکتار از گلخانه‌های استان زیرکشت گل است که از این میزان ۲.۷۶ هکتار مربوط به گل و گیاهان زینتی گلدانی و آپارتمانی است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌ جنوبی با بیان اینکه سطح زیر کشت گل رُز در خراسان‌جنوبی ۱.۵ هکتار و مربوط به ۲ گلخانه واقع در بیرجند است، افزود: سالانه حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار شاخه گل رُز در این گلخانه‌های هیدروپونیک تولید می‌شود.

صادرات گل‌های زینتی؛ فرصتی برای ارزآوری

قوسی با اعلام اینکه پیش‌بینی درآمد حاصل از گل رُز قبل از شیوع ویروس کرونا ۱۲۰ میلیارد ریال بوده است، تبیین کرد: خراسان‌جنوبی ظرفیت بسیار خوبی برای پرورش گل رُز داشته و گل تولیدی در این منطقه براساس بررسی‌های صورت گرفته از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است.

وی تصریح کرد: متأسفانه شیوع کرونا و تعطیلی برخی مراسم‌ها تقاضا برای خرید گل را به شدت کاهش داد و این کاهش تقاضا برای خرید، گلخانه‌داران استان را وادار به کاهش تولید کرد و این مسئله در کنار کاهش قیمت خسارت زیادی را به تولیدکنندگان گل رُز استان وارد کرد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌ جنوبی با بیان اینکه ۲ واحد تولیدکننده گل رُز در استان به طور متوسط اشتغال‌زایی برای ۲۰ نفر را مهیا کرده‌اند، عنوان کرد: با توجه به کیفیت بالای گل رُز تولیدی در خراسان‌جنوبی این استان ظرفیت صادرات این محصول را با لحاظ شرایطی دارا است.

ارزآوری یک میلیاردی

قوسی گفت: افزایش سطح زیر کشت تولید گل رُز یکی از الزامات صادرات محور شدن تولید این محصول در استان است و با لحاظ این شرایط می‌توانیم پایانه صادراتی گل رُز در خراسان‌جنوبی داشته باشیم.

وی با اعلام اینکه طی ۴ ماهه امسال ۳۲۰ هزار شاخه گل در استان تولید شده است، خاطرنشان کرد: تولید گل رُز بیش از یک میلیارد تومان درآمد در سال جاری نصیب بهره‌برداران این بخش کرد.

رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌جنوبی با اشاره به تولید روزانه ۳ هزار تا ۳ هزار و ۵۰۰ شاخه گل رُز در استان، گفت: ۹۰ درصد گل رُز تولید شده در استان به استان‌های تهران، خراسان‌رضوی و اصفهان ارسال می‌شود؛

گل رُز همان کیمیای گران‌قیمتی است که کاربرد وسیعی در صنایع عطر و داروسازی دارد.

نبود صنایع تبدیلی و تکمیلی مناسب و به‌روز و مشکلاتی در بحث بازاریابی و بعد از برداشت همچون گرید بندی، سورتینگ، حمل و نقل و تعرفه‌های گمرک بر مشکلات این بخش افزوده است.

در حالی که صادرات تک محصولی یکی از بیماری‌های اقتصاد کشور محسوب می‌شود توجه به صادرات گل‌های زینتی به‌عنوان یک تجارت سودآور می‌تواند نقش مهمی در توسعه صادرات غیرنفتی ایفا کند و تحقق این هدف نیازمند توجه به کیفیت تولید و ارسال محموله‌ها از جمله نحوه بسته‌بندی گل‌هاست.

علی‌رغم مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم، پرورش گل و گیاه باید با توجه به ارزش اقتصادی، ارزآوری مناسب و اشتغال‌زایی با جهت‌گیری صادراتی حمایت شود و فعالان این بخش نیز با روش‌های نوین، هزینه‌های تولید را کاهش و بهره‌وری را افزایش دهند تا بتوان گامی در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی و جهش تولید برداشت